«مسابقه شاهنشاهی بهترین کتاب سال» یکی از مهمترین، معتبرترین و باسابقه‌ترین جوایز کتاب پیش از انقلاب بود. این جایزه را بنیاد پهلوی از سال ۱۳۳۲ بنیان نهاده و عمر آن تا در سال ۱۳۵۶به پایان می‌رسد.
بیراه نیست اگر جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران که از سال ۱۳۶۱ آغاز می‌گردد و تا کنون ادامه داشته را نیز به نوعی استمرار همین جایزه بدانیم.
در هر صورت مسابقه بهترین کتاب سال به کتابهای تالیفی و ترجمه تعلق می گرفته است و شورای نه نفره داوری موظف به بررسی همگی آثار بودند و در نهایت کتابی برگزیده می‌شد که حداقل مورد تایید پنج نفر از این شورا قرار بگیرید.
جوایز این مسابقه همه ساله در نوروز، توسط شخص محمدرضا شاه پهلوی به برندگان اعطا می‌گردید.
اما جوایز چه بودند؟
مطابق آخرین نسخه آئین‌نامهء مسابقهء شاهنشاهی بهترین کتاب سال که در سال ۱۳۵۱ مورد بازنگری قرار می‌گیرد جوایز این مسابقه به شرح زیر در آئین‌نامه درج می‌گردد:
تألیف درجهء اول: صد هزار ریال
تألیف درجهء دو: هفتاد هزار ریـال
تـرجمه: شصت هزار ریال
تألیف در رشتهء ادبیات کودکان و نوجوانان: سی هزار ریال
ترجمه در رشتهء ادبیات کودکان و نوجوانان: بیست هزار ریال
از جمله نکات قابل توجه در خصوص این جایزه هزینه داوری آن است.
در پایان سال ۱۳۵۱ دکتر شمس الملوک مصاحب، مشاور و سرپرست امور فرهنگی بنیاد پهلوی نامه‌ای به جعفر شریف امامی، نایب التولیه بنیاد پهلوی می‌نویسد که طی آن بیان می‌کند که:
« بطوری که خاطر عالی مستحضر است حق الزحمه اعضاء هیئت داوران مسابقه شاهنشاهی بهترین کتاب سال تا کنون شصت هزار ریال بوده و این مبلغ واقعا در مقابل کار دقیق و پرزحمت و وقتی که صرف میکنند ناچیز است.
از لحاظ قدردانی از زحمات اعضای هیئت داوران که هر یک در فن خود از علمای درجه اول کشور هستند و از لحاظ منظور داشتن وقتی که صرف میکنند و دقت و علاقه‌ای که مبذول می‌دارند خواهشمند است موافقت فرمایند که حق الزحمه هریک به صد هزار ریال افزایش یابد.
فهرست تعداد کتبی که هر یک از اساتید در سال جاری از لحاظ داور انفرادی مطالعه و قضاوت کرده‌اند بشرح ضمیمه است»
جعفر شریف امامی در ذیل همین نامه پاراف کرده و می‌نویسد:
«قسمت مالی
طبق معمول هر سال با افزایش حق الزحمه به هفتاد و پنجهزار ریال اقدام فرماید»
دقت داشته باشید جایزه نفر اول در بخش تالیف ۱۰۰ هزار ریال است و حق الزحمه داوران در همان است به ۷۵ هزار ریال افزایش پیدا می‌کند.
هیئت نه نفره داوران در آن سال عبارت بودند از:
دکتر جهانشاه صالح
دکتر غلامحسین مصاحب
سناتور علی اشرف احمدی بهبهانی
دکتر حسین پرنیا
دکتر عباس دواچی
دکتر سید صادق گوهرین
دکتر پاور راسخ
استاد ایرج افشار
دکتر عباس زریاب خویی
بدون شک انتخاب داوران و اهمیت نقش آنها در شناسایی بهترین کتابهای سال و دانش و وقتی که برای اینکار صرف میکنند یکی از مهمترین دلایل فاصله اندک میان جایزه کتاب سال که مبلغ قابل توجهی هم بوده و حق الزحمه داوری است.
پی‌نوشت:
در سال ۱۳۵۱ قیمت دال ۶۹ ریال بوده است.