روز سه‌شنبه ساعت ۱۷ عصر اسفندماه سال ۱۴۰۲ با سخنرانی دکتر رسول جعفریان پژوهشگر و استاد دانشگاه تهران و حضور جمعی از پژوهشگران، فهرست‌نگاران و مدیران کتابخانه‌های قم مراسم رونمایی از کتاب «فهرست کتابهای چاپی کتابخانه سلطنتی ایران» در محل کتابخانه و دفتر انتشارات وراقان انجام شد.
در ابتدای این جلسه مجید جلیسه ضمن خیرمقدم به گوشه‌ای از فعالیت‌های انتشارات ورقان و آثار منتشره در این نشر اشاره نمود و بیان داشت که نشر ورقان از سال ۱۳۹۵ با هدف انتشار پژوهش‌های انجام شده در حوزه تاریخ چاپ و نشر کتاب راه‌اندازی شده و تا به امروز موفق گردیده که ۲۰ عنوان اثر در قالب ۲۵ جلد کتاب را در اختیار اهالی پژوهش قرار دهد و کتاب حاضر بیستمین عنوان از مجموعه آثار این نشر به شمار می‌رود.
در ادامه جناب آقای دکتر رسول جعفریان مدیر کتابخانه تاریخ اسلام و ایران ضمن اشاره به اهمیت درک درست از منشأ تاریخ علمی دانش‌های مختلف مخصوصا در جهان اسلام به این موضوع پرداختند که دانش فهرست‌نگاری از منظر تاریخ علم قابل بررسی و قابل توجه است.
استاد جعفریان بیان داشتند که وقتی به عقب برمیگیردیم دو سه کتاب است که در تمدن اسلامی مهم است. یکی از آنها فهرست ابن‌ندیم است و کتاب دیگر مقدمه ابن خلدون است.
ایشان علت اهمیت این کتابها را از این باب دانستند که تأسیس یک علم و یک دانش هستند.
ابن ندیم وراق و در حجره خود نشسته و کتاب می‌فروشد اما به تدریج و طی چهل سال یادداشت‌هایی را جمع می‌کند که تدوین آن یادداشت‌ها موجب تأسیس یک علم و دانش می‌شود. او ضمن اینکه انگیزه مذهبی ندارد و برای او زرتشتی و یهودی و مسلمان تفاوتی ندارد با دقت بسیار سال فوت، القاب، اسامی افراد را گزارش می‌دهد، تردیدهای در انتساب کتابها را بررسی می‌کند. و با این کار یک دانش با نام کتابشناخت تأسیس می‌کند.
اگر بخواهیم یک کتاب تا قرن ۴ را که معلومات درستی دارد را بخوانیم همین الفهرست ابن ندیم است.
امروز وقتی از رشته کتابشناخت صحبت می‌کنید مسأله این است که آغاز داستانش چیست و از کجا این آگاهی را پیدا کرده‌ایم که بسیاری از جزئیات را اهمیت می‌دهیم.
در تمام دوره صفویه نیز یک میرزا عبدالله افندی است که می‌فهمد تاریخ آدم‌ها را براساس فهرست کتاب‌هایشان باید نوشت. و بعدها صاحب روضات از این کتاب تقلید می‌کند. و هرچقدر شما کتاب روضات الجنات را مطالعه می‌کند متوجه می‌شود که همان کتاب ریاض العلماء است.
بعد از میرزا عبدالله افندی بجز اطلاعاتی که در پشت نسخه‌های خطی به‌نگارش درآمده است اطلاعات دقیقی از محتوای کتابها ارائه نگردیده است تا در دوره معاصر که ما شاهد نگارش کتاب الذریعه توسط آقابزرگ طهرانی هستیم . کتابی که ترتیبش الفبایی است و وقتی این کتاب را کنار کتاب فهرست ابن ندیم یا کتاب بروکلمان می‌گذاریم می‌بینیم که این دو به‌صورت موضوعی کار کرده‌اند که کاربردی‌تر است. و هیچ‌کس نیامد کتاب الذریعه را به‌صورت موضوعی مبوب و مرتب نماید.
سؤالی که در حال حاضر مطرح می‌شود اینست که آیا ما چیزی به اسم علم کتابشناسی داریم ؟
در عصر حاضر ما نیازمند این هستیم که علمی با نام کتابشناسی تأسیس کنیم، وظیفه ما اینست که حوزه‌ای با نام علم کتاب تأسیس کنیم. چگونه است که ما وقتی یک تکه سفال در شهر سوخته پیدا می‌کنیم را بیست سال مورد تحقیق قرار می‌دهیم اما یک کتاب چاپ سنگی که هزار جور اطلاعات در خود جای داده است را بی‌تفاوت از کنارش می‌گذریم؟
یک همتی شد و الذریعه به‌نگارش درآمد و بعد از آن فهرست‌نویسی در ایران شروع به بالیدن گرفت و تکرار شد اما ما چقدر پیشرفت کردیم؟ چقدر این فهرست‌نویسی را توسعه دادیم و تبدیل به دانش نمودیم؟ آیا دانشکده‌ای برای این علم تأسیس نمودیم؟
ما متأسفانه در دانشگاه‌ها آموزش نداریم؟ جایی که برنامه‌ای برای درسی که کتابشناخت است نوشته شود نداریم؟ ما نیازمند متن درسی خوب کلاس خوب و مراکزی که حمایت مالی از پژوهش‌های این حوزه بکند داریم.
در سال ۱۳۹۰ فهرست کتابخانه سلطنتی توسط کتابخانه مجلس و با مقدمه آقای حکیم به چاپ رسید. این فهرست حاوی دانشی است که در این مقدمه توسط آقای حکیم تدوین می‌گردد. انواع اصطلاحات نسخه‌های خطی، ویژگی‌های کتابشناسی و … در یک مرحله دیگری آقای جلیسه به اطلاعات کتابهای چاپی موجود در این کتابخانه که بیش از ۶۰۰۰ جلد است پرداخته‌اند که قدم بعدی در خصوص این کتابخانه است.
در ادامه آقای محمدحسین حکیم فهرست‌نویس و پژوهشگر اشاره نمود که بنده با وجود علاقه‌مندی به تاریخ کتابخانه باید به این موضوع اشاره کنم که متأسفانه تاریخ کتابخانه‌های ایران متأسفانه آنگونه که باید به شکل خوبی نگاشته نشده است. مثلا کتابخانه ملی ایران متکلف این موضوع است و وظیفه‌اش این است که اسناد ایران را حفظ بکند ولی اسناد تأسیس و تاریخ خودش را ندارد.
بنده زمانی که فهرست جلد ۱۴ کتابخانه ملک را می‌نوشتم می‌خواستم برای مقدمه‌اش تاریخچه‌ای از این کتابخانه را بنویسم اما با وجود آنکه اسناد مالی، تجاری و ریز جزئیات اجاره‌های املاک حاج آقا حسین ملک بود اما متاسفانه اسناد خرید کتابها و کتابخانه در حد ۵۰ سند هم پیدا نکردیم.
بنابراین وقتی من فهرست کتابخانه سلطنتی ایران را دیدم بسیار تعجب کردم و پیدا شدن و باقی ماندن این فهرست یک اتفاق خاص بود که بسیار خوشحال کننده بود.
یکی از مهمترین خصوصیت‌های این فهرست باقی ماندن این کتابخانه است که می‌توان این اطلاعات را با نسخه‌های تطبیق داد و این بی‌همتی کتابخانه ملی و کاخ گلستان است که وقتی آقای جلیسه می‌خواهد این فهرست را چاپ نماید امکانی برای تطبیق این کتابهای و نسخه‌های آن فراهم نمی‌گردد.
در پایان این جلسه بنده ضمن تشکر از حضور تک تک پژوهشگران، فهرست‌نگاران و مدیران کتابخانه‌های قم به معرفی کتاب اجمالی کتاب و شیوه تصحیح و تدوین کتاب حاضر به گزارشی از تنوع موضوعی، زبانی و اماکن چاپ کتابهای موجود در کتابخانه سلطنتی و ویژگی‌های این قبیل کتابهای چاپی در این کتابخانه پرداختم.
افراد شرکت کننده در این جلسه به ترتیب الفبا عبارتند از:
صادق آزرم
سیدمحمدرضا اشکوری
سیدرضا باقریان موحد
دکتر علی بوذری
مسعود پیرانی
استاد دکتر رسول جعفریان
حجه‌الاسلام جعفری
مجید جلیسه
صدرا جلیسه
سجاد جلیسه
سبحان جلیسه
طیبه حاج‌باقریان
ابوالفضل حافظیان بابلی
زهرا حسن‌نژاد
سیدمحمدحسین حکیم
دکتر محمد خامه‌یار
علی صدرایی خویی
مجید داداش‌نژاد
اسماعیل راهنورد
حسن رجبیان
حمیده روزبهانی
مهدی سروی
جواد شکارچی
سیدعلی طباطبایی یزدی
سیدمحمد طباطبایی یزدی
محمد عباسی یزدی
ابوالفضل عربزاده
دکتر مجید علیپور
غفاری
ایوب فیروزجاهی
رضا کوچک‌زاده
مهدی محمدی شجاعی
دکتر ابوالفضل مرادی
مصطفی مطبعه‌چی
محسن ملک‌لی
یاسمن موحدی
اسماعیل مهدوی راد
مهزیار یارمحمدی
سیدمحمد نقوی
اسماعیل یارمحمدی
