به‌مناسبت تولد دوست عزیز و پرتلاشم مهندس رضا شیرازیان این یادداشت به‌او تقدیم می‌شود.
در کتابخانه سلطنتی (کاخ گلستان) نقشه‌های متعددی به‌شکل دستی و چاپی و به‌زبان‌های مختلف وجود دارد، که مع الاسف تا به‌امروز فهرست دقیقی از آنها به‌ما نرسیده است!
برخی از این نقشه‌ها در ایران ترسیم و چاپ شده و برخی در کشورهای دیگر، که یا توسط سفرا و سیاحان به‌پادشاهان قاجار اهدا و یا بعضا طی سفرهای ناصرالدین‌شاه و مظفرالدین‌شاه بهفرنگ به‌او هدیه داده و یا خریداری شده است.
ناصرالدین‌شاه به‌‌خوبی با علم نقشه‌نگاری آشنا و از کارکردهای آن آگاه بود. استخدام خارجی‌های متعدد و به‌کار گرفتن آنها برای کشیدن نقشه و آموزش علم نقشه‌نگاری به‌ایرانیان در دارالفنون ناظر به‌همین موضوع است و به‌همین دلیل است که طی حکومت پنجاه ساله او چندین بار شهر تهران سرشماری و برای آن نقشه تهیه و همچنین نقشه‌های متعددی از ایران به‌دستور او ترسیم و چاپ گردید.
درباب علاقه او به‌نقشه مطالب فراوانی در یادداشت‌ها و یا سفرنامه‌های او به فرنگ می‌توان یافت، که از آنجمله در سفر اول او بهفرنگ است، که در ژنو سؤیس به‌تاریخ چهارشنبه ۲۷ جمادی‌الاولی چنین آمده است:
« … رفتیم به‌عمارتی که اسباب فیزیک و بعضی چیزهای دیگر مثل موزه و حیوانات مرده و استخوانهای آنها بود چنانکه در پاریس هم دیده شد، اما اینجا نسبت به‌پاریس و غیره بسیار کم و محقر است معلم فیزیک اطاق را که تاریک کرده بعضی تجربیات و تماشاها در شیشه‌های الوان از قوه الکتریسیته به‌ما نمود، اما در وقت تماشا چون پرده‌ها را انداخته و پنجره‌ها را می‌بستند اطاق بسیار تاریک و گرم می‌شد. بعد در سایر اطاقها قدری گشته رفتیم به‌عمارت دیگر بعضی پرده‌های کار نقاشان سویس و غیره اینجا بود. شش هفت پرده خوب خریدم. نقشه کل مملکت سویس که ژنرال دوفور چندین سال زحمت کشیده ساخته است در اطاق بود الحق نقشه به‌این خوبی تا به‌حال دیده نشده است، ده به ده دره به دره کوها و رودخانه‌ها را مجسم کرده قدری آن نقشه را تماشا کرده رفتیم …»
همچنین در لیست کتب و نقشه‌ها و اشیاء اهدایی و یا خریداری شده ناصرالدین‌شاه در سفر سومش بهفرنگ به این نقشه‌ها اشاره شده است:
– نقشه بزرگ تقدیمی حاکک وادی قفقاز جلد ساغری مشکی،
– سه‌جلد نقشه قفقازیه و غیره که در شهر تفلیس مهندس تقدیم کرده، جلد مخمل سبز،
– نقشه راه ولادی قفقاز که قاب مطلا دارد با محفظه چوبی تقدیمی محمدعلی‌خان کاشی مدیر راه مزبوره،
– یک ورق نقشه ابتیاعی در ورشو.
فهرست حاضر شامل عناوین نقشه‌هایی است که در کتابخانه سلطنتی موجود بوده و البته این بجز نقشه‌هایی است که در کتب و یا روزنامه‌ها و مجلات مختلف چاپ و انتشار یافته است. این فهرست بر اساس یکی از آخرین فهرست‌های برجای مانده از کتابخانه سلطنتی معروف به فهرست شیخ‌المشایخ معزی است. که در سال ۱۳۹۰شمسی با مقدمه آقای محمدحسین حکیم توسط انتشارات کتابخانه مجلس چاپ و انتشار یافته است.
۱] نقشه چاپی قدیمی شهر طهران که بتوسط مسیو کرشیش در ۱۲۷۵ نقشه برداشته شده است و روی تنریب چسبانیده شده، شش پارچه است [۵۰۵۳]
۲] نقشه آسیای مرکزی که بخط انگلیسی چاپ شده است و ۱۲ پارچه روی تنریب چسبانده شده است، بعضی جای آن پاره شده است. [۵۰۵۴]
۳] نقشه اطلس قطعات و ممالک فرانسه که بطور تجزیه ایالات را رسم کرده‌اند و هر ایالتی نقشه علیحده دارد [۹۲۴۹-۹۲۶۸]
۴] نقشه‌های اطلس فرانسه که روی پارچه‌های بخور جسبانیده شده و هر قطعه متعلق به‌یک مملکی است که پشت آنها مهر کتابخانه زده شده است [۹۲۶۹-۹۲۷۷]
۵] نقشه شهر پاریس که پشت آن پارچه چسبانیده شده بطور کتاب تاشده جلد ابره پارچه قرمز [۹۲۷۸]
۶] نقشه اطراف پاریس که روی پارچه بخور چسبانیده‌اند [۹۲۷۹]
۷] نقشه وینه که روی پارچه بخور چسبانیده‌اند [۹۲۸۰]
۸]اطلس جهان‌نمای عالم که قطعه قطعه روی پارچه کتاب چسبانیده‌اند و هر قطعه متعلق بیک مملکتی است [۹۲۸۱-۹۲۹۸]
۹] نقشه ارمنستان و سرحدات روس عثمانی و ایران بانگلیسی که روی پارچه کتاب چسبانیده شده [۹۲۹۹]
۱۰] نقشه ممالک روسیه بفرانسه در محفظه مقوای ابره کاغذ ابری [۹۳۰۰]
۱۱] نقشه ره آهن مابین سنت پطرزبورغ و مسکو بزبان فرانسه [۹۳۰۱]
۱۲] نقشه اروپا و شهر پاریس روی پارچه قهوه بفرانسه [۹۳۰۲-۹۳۰۳]
۱۳] نقشه‌های ممالک فرانسه راجع (به ژاولژی) پارچه بخور بفرانسه [۹۳۰۴-۹۳۰۹]
۱۴] نقشه آمریکای جنوبی بفرانسه روی پارچه بخور [۹۳۱۰]
۱۵] نقشه آمریکا در روی یک روی کره مدور بفرانسه روی پارچه سفید [۹۳۱۱]
۱۶] نقشه بحر (آدریاتیک) و خلیج ونیز و سواحل آن روی پارچه سفید [۹۳۱۲]
۱۷] نقشه قطعه اروپا بزرگ روی پارچه سفید و کارتن، جلد ابره کاغذ قهوه [۹۳۱۳-۹۳۱۴]
۱۸] نقشه یکروی کره اروپا و و آسیا بفرانسه در محفظه ابره کاغذی [۹۳۱۵]
۱۹] نقشه کوچک اروپا روسی پارچه گلی بزبان ترکی [۹۳۱۶]
۲۰] نقشه جنگی کشتی‌های انگلیسی و فرانسه در تسخیر (بین نستین) ترکی [۹۳۱۷]
۲۱] نقشه‌های جنگ آلمان در سنه ۱۷۹۶ که هر جنگی را نقشه برداشته‌اند بفرانسه [۹۳۱۸-۹۳۳۴]
۲۲] نقشه پاره محالات پاریس و شهر پاریس روی پارچه پشت کگلی در محفظه ابره تیماج منگنه بفرانسه [۹۳۳۵]
۲۳] نقشه پلتیکی و سیاسی ممالک آسیا در محفظه ابره تیماج قرمز منگنه بفرانسه [۹۳۳۶]
۲۴] نقشه پاریس بفرانسه در محفظه ابره تیماج قرمز منگنه [۹۳۳۷]
۲۵] نقشه اطریش و آلمان بآلمانی [۹۳۳۸]
۲۶] اطلس بیاضی قطعات دنیا به‌ترکی در سنه ۱۸۳۵ جلد ابره تیماج قرمز [۹۳۳۹]
۲۷] نقشه اطلس بزرگ انگلیسی راجعه به کانادا و مکزیک و غیره‌ها روسی پارچه تنریب؟ [۹۳۴۰]
۲۸] نقشه بیاضی راجع به ساختن توپهای قدیم بترکی [۹۳۴۱]
۲۹] اطلس بیاضی دنیا بدون جلد بترکی [۹۳۴۲]
۳۰] نقشه شهر مسکو در ۱۸۱۹ روی پارچه سفیر بروسی [۹۳۴۳]
۳۱] نقشه شهر پطرزبورغ بروسی در ۱۸۶۰ روی پارچه سفید [۹۳۴۴]
۳۲] نقشه راه‌های آهن و شوسه روسیه بروسی روی پارچه سفید در محفظه ابره تیماج سبز [۹۳۴۵]
۳۳] نقشه بیاضی بزرگ جلد ابره مخمل ارغوانی مشتمل بر نقشه‌جات رودخانه (ولگا) در شهر (ساراتف) الی بحر خزر [۹۳۴۶]
۳۴] کتب جغرافی عالم بزبان ترکی که شرح نقشه قطعات ممالک عالم را در مطبعه دولتی عثمانی نوشته و رسم کرده قطع رحلی بسیار بزرگ جلد ابره تیماج مشکی و پارچه گلی در سنه ۱۲۱۸ [۹۳۴۷ الی ۹۳۵۰]
۳۵] نقشه قدیم شهر طهران موسوم بنقشه قدمی پشت چلوار [۱۰۰۹۸]
۳۶] نقشه دو نیم‌کره بزرگ کار اسلامبول که باسم سلطان عزیزخان چاپ شده و حواشی آن ترتیب کواکب نقش شده و روی پارچه چسبانیده‌اند. [۱۰۰۹۹]
۳۷] نقشه شهر حاجی ترخان روسی یکورق کاغذ سفید کشیده شده است. [۱۰۱۰۰]
۳۸] نقشه کوچک چاپی راجع بشهر پاریس که اصل کاغذ زمینه قهوه شهر و رودخانه و غیره بالوان مختلفه منگنه برجسته شده و در یک گوشه میان یک بیضی بفرانسه (نقشه تازه پاریس ۱۸۴۰) چاپ شده و پشت آن پارچه بخور چسبانده‌اند [۱۱۶۱۲]
۳۹] نقشه‌های چاپی رنگین از بناها و طرح البسه اشخاص و دریا و کشتی و غیره متعلق بشهر ونیز که هر قطعه بطور مربع مستطیل دارای ده قطعه کاغذ است که روی پارچه سفید چسبانیده‌اند و حاشیه نوار سبز دارد بانضمام محفظه ابره کاغذ قرمز [۱۱۶۱۳الی ۱۱۶۱۶]
۴۰] نقشه‌های چاپی بخط فرانسه کاغذی بقطعهای مختلف که بزرگ آن بطول هشت سانتیمر و کوچک آن بطول دو سانتی متر است [۱۱۶۱۷-۱۱۶۲۱]
۴۱] جزوه نقشجات چاپی کره ارض قطعات پنجگانه رقم رضا قراچه‌داغی، نیم‌ورقی طویل، جلد مقوای بنفش، [بی‌تا]. [۱۲۱۲۳]
۴۲] نقشه چاپی رنگین ایران، رقم علی‌اشرف قراچه‌داغی، آستر پارچه سفید، ۱۲۸۶ق. [۱۲۱۳۰]