
تکثیر نسخهای واحد برای حفظ و دردسترس قرار دادن نسخه خطی ارزشمند از جمله اصلیترین اهداف چاپ نسخهبرگردان (فاکسیمیله) است.
طی یک قرن اخیر نسخ خطی فراوانی با همین هدف به صورت نسخهبرگردان در داخل و خارج ایران چاپ و منتشر شده است. که شاید از نفیسترین نمونهها در پیش از انقلاب میتوان به شاهنامه بایسنغری منتشره در سال ۱۳۵۰ اشاره نمود که به مناسبت جشنهای دوهزار و پانصدساله آماده و با کیفیتی بالا منتشر میشود و بعد از انقلاب نیز میتوان از «شاهنامه طهماسبی» یاد کرد که در سال ۱۳۹۲ توسط انتشارات فرهنگستان هنر به چاپ میرسد.
لینک فایل دیجتال شاهنامه بایسنغری در کتابخانه دیجیتال جهانی
در حال حاضر در بازار آنتیک فروشی کتاب ایران شاهنامه بایسنغری با قیمتی میان ۵۰ تا ۱۵۰ میلیون بسته به کیفیت نسخه و البته طالب آن فروخته میشود و همچنین کتاب «شاهنامه طهماسبی» نیز در بدو ورود به بازار کتاب ایران در سال ۱۳۹۳ با قیمت یک میلیون تومان عرضه میگردید که این کتاب هم در بازار آنتیک فروشی کتاب ایران با قیمتی میان ۵ الی ۱۰ میلیون تومان باز بسته به کیفیت نسخه و طالب آن عرضه میگردد.
دو روز پیش یکی از دوستان توجه مرا به قیمت بالای یک نسخه چاپ نسخهبرگردان جلب نمود و آن قرآنی معروف به «مصحف شریف نیریزی» است که در سال ۱۳۸۰ توسط مؤسسه عظام هنر در کلن آلمان چاپ و منتشر شده است.
وقتی وارد وب سایت مؤسسه عظام هنر شدم به یکباره با قیمتهایی مواجه گشتم که احساس نمودم به یکصدسال بعد پرت شدهام!
این مؤسسه زیر نظر سیدصادق خرازی از سال ۱۳۸۰ فعالیت خود را برای چاپ فاکسیمیله (چاپ عکسی) و یا نسخهبرگردان نسخ خطی فاخر آغاز میکند و بنابر اطلاعاتی که در سایت این مؤسسه وجود دارد همگی نسخهها در شهر کلن آلمان و به وسیله آخرین تکنیکهای چاپی به چاپ رسیده است.
قیمت مصحف شریف نیریزی به صورت ساده یکصد و پنجاه میلوین تومان (۱۵۰۰۰۰۰۰۰) و به صورت زرکوب پانصد و پنجاه میلیون تومان (۵۵۰۰۰۰۰۰۰) در وب سایت این مؤسسه درج شده است!!!

این قرآن در سال ۱۳۸۰ چاپ شده و حدود ۲۰ سال از عمر آن بیشتر نمیگذرد و بدون شک یکی از مهمترین المانهای تعیین قیمت برای اینگونه کتابها (کتابهای نفیس) قدمت، کمیاب و یا نایاب بودن آن است. اما از عمر چاپ این قرآن تنها ۲۰ سال گذشته و با جستجویی ساده در وبسایتها و صفحات مجازی کتابفروشیها آنتیک فروش میتوان به تعدد نسخههای موجود در بازار آن پیبرد.

در یکی از اولین وبسایتهایی که این قرآن را عرضه نموده شما میتوانید دقیقا همین قرآن را با قیمت سه میلیون و پانصد هزار تومان (۳۵۰۰۰۰۰) خریداری نمائید. و یا همین مصحف شریف شفیع منتشره به سال ۱۳۹۰ که در وب سایت مؤسسه عظام باز همان قیمتهای یکصد و پنجاه میلیون تومان و پانصد و پنجاه میلیون تومان عرضه شده در یک وب سایت دیگر به قیمت تنها یک میلیون و سیصدهزار تومان عرضه شده است
قابل توجه آنکه وقتی بر روی گزینه خرید این وب سایت برای پرداخت پول کلیک میکنید به درگاه پرداخت پیپل وصل میشود که حکایت از این دارد که این کتابها با این قیمتها برای فروش در خارج از ایران عرضه شده و به هیچ وجه فروش داخلی ندارد.
آثار منتشره توسط این مؤسسه هرچقدر هم با کیفیت و ممتاز منتشر شده باشند نه در داخل و نه در خارج از ایران چنین قیمتی ندارند. در اثبات این مدعا میتوان یکسر به وبسایت حراجیهای معروف دنیا زد. مثلا با جستجویی در وب سایت ساتبیز(sothebys) به نسخه خطی قرآنی از قرن ۱۳ قمری برخورد میکنیم که هرچند عیار خط نیریزی یا محمدشفیع را ندارد اما از کیفیت تذهیب و صفحهآرایی و جلدسازی خوبی برخوردار بوده و از همه مهمتر یک نسخه اصل است نه نسخهبرگردان و همین قرآن در این حراجی با قیمت میانگین ۱۵ الی ۲۰ هزار پوند قیمتگذاری و با قیمت ۱۸۵۰۰ پوند فروخته شده است.

صحبت بر سر این است که حتی در خارج از ایران نیز با مبلغ ۵۵۰ میلیون تومان که معادل آن به پوند امروز حدود ۱۶ هزار پوند میشود، شما این شانس را دارید که یک نسخه اصل قرن سیزدهمی نفیس خریداری کنید نه یک نسخهبرگردان چاپی!!!
این شیوه قیمتگذراری و فروش کتابهای اینچنین که همگی کتابهای مذهبی نیز هستند تبعات بسیار بدی در سطح جامعه فرهنگی و مذهبی ایران و حتی خارج از ایران دارد.
فارق از شبهه پولشویی که به ذهن هر مراجعهکنندهای به این وبسایت خطور میکند، در این بلبشوی افزایش قیمتها در بازار ایران که حالا در حوزه قیمتگذاری کتابهای عادی و تازهچاپ هم دیده میشود، این شکل عرضه کتاب آنهم انحصارا برای خارج از ایران و قیمتگذاری اینچنین باعث بالارفتن قیمت همین کتابها که همین امروز در بازار ایران با یک دهم قیمت مؤسسه عرضه کننده آن یافت میشود گردیده و حتی تأثیرات مخربی در بازار دستدوم کتابهای آنتیک و خاص ایران داشته و باعث افزایش چندبرابری و غیرمنطقی دیگر کتابهای نفیس میگردد.
قابل توجه آنکه ناشر عرضه کننده این کتابها مؤسسه عظام هنر است. این مؤسسه زیر نظر سیدصادق خرازی یکی از مشاهیر رجال سیاسی است که سالها در خارج از ایران به عنوان سفیر و معاون نماینده ایران در سازمان ملل مشغول به فعالیت بودهاند.
ایشان در سال ۱۳۹۳،منزل شخصی خود برای تبدیل شدن به کتابخانه، وقف میکند و حدود ۳۰۰ هزار جلد کتاب و تعداد قابل توجهی نسخ خطی و نفیس را نیز همراه با خانه وقف نموده است.
آن شیوه فعالیت و کار فرهنگی با این شیوه مؤسسهداری و انتشار کتاب دارای تناقضهای بسیاری است که امیدوارم هرچه زودتر خبر از اشتباه بودن این قیمتها و یا شیوه فروش را از سمت ایشان بشنویم.
